Pichinkupa takinta
mana uyarispa
rikchariyta chiqnini.
Ñawiyki mana k'anchaptin,
chilliku mana takiptin,
¿imapaqmi kawsayman?
Manam apachita
ñanniykipi kanichu.
Chusaqpi manam imaypay
ñuqapa kawaqchu.
Kuyakuq miski asnayki
hap'iwaptinpas.
Much'aykikuna k'añawaptinpas
manam imaypas qampa kasaqchu
...
Tuta hap'irispa
Puñuspaqa musquykuway
richk'arispaqa waylluykuway.
Ripuspaqa llakiyta apakuy
kutimuspaqa wapsichiykuy
Kuyawaptiyki qampam sunquy,
chiqniwaptiyki qampallataqmi.
Musquypi maskamuykim
tuta hap'risipa
K'atataq sunquyta suñakuyki
ama p'akipuwaychu.
Kaypiraqmi kachkani
Kaypiraqmi kachkani
Apukunata suyastin.
Karumantam hamuchkanku
sayk'usqa, maqanakusqanmanta.
Takanakusqakum
musqunchikrayku
wawanchikrayku
qichusqa yuyayninchikrayku.
Ichapas nimuwanman
takiy kallpachasqankuta
ichapas munachiwanman
kuyakuq puka rosas waytata.
Tiqsimuyu patanpi
wiñay unanchayninta suyani.
¡Kusikuyllam!
Sarata triguta munanchik
Mana sutiyuq yarqay wasinchikman
yaykumuptin,
wawanchikkuna t'antata mañakuptinku
sarata trigutapas munanchik
sapa punchaw kawsananchikpaq.
Yakunayayqa k'apiptin
rimarinanchikta umputakuptin,
takiq parata
wayrapa sukantapas munachik
tiqsimuyuta llakinchikmanta
qapqrinanchikpaq.
Nanay asuykamuptin
sunquchikta k'apispa
wiqinchikkuna tímpuptin
tiqsimuyupa kuyayninta munanchik
nunapa, pachapa k'irinkunata
hamp'inapaq.
Mana imapas qukuptin
musqunchik ch'ukruyaptin
pukllaysapa wayrata munanchik,
urqukunapa
wiñay rit'inta
llampuchinapaq.
Musqu awaqlla
Sapa punchaw tutallamanta
awaq k'aspichakuna
tukuy lawman
afanakunku.
Sapa watuqa, huk apachitam
mana valiq vidaymanta,
chaypim musqunchikkunata
watani.
Huk hatun llikllata awayta munani
ch'uya siluhinata
maypi qasi kayta, kusikuyta
musqunchikkunatapas
waylluchinaypaq.
Huk hatun llikllata awayta munani
millay timpumanta
amachawananchikpaq.
Huk hatun llikllata awayta munani
wayrata, ritiwan urqukunatapas
runapa phiñakuymanta
mayt'unaypaq.
Huk mantuta awayta munani
yakunkunata tarpunkunata
uywachankunatapas
qawarinaypaq.
Huk k'anchasqa mantuta
achikyaypa llimpikunawan
awayta munani,
ischupa llimpinwan
puka yawarniywan.
Huk hatun mantuta awayta munani
puriku q phuyukunawan
mana kutimuq illarinaypaq.
Huk punchuchata awapusqayki
urpichaykita kuyapayanaykipaq,
huk apachatapas mamapachapa
rurunkunata q¿ipinaykipaq.
Huk luquchata awapusqayki
punchawpa llimpinkunawan
maypi mininkuna, sunquypa
patpatninkuna kanqa.
Musquykikunata awapusqayki
maypi manañam imapas
nanay nitaq yarqay qaparinqachu.
Huk kusisqa musqu kanqa
maypi suyay pacha, kuyaypas
suyasqa pachata wachachinqa.
Huk musqu
sayk'ukusqaykita allichachinanpaq.
Huk hatun suyuta awayta munani
maypi mayukuna mast'arikuspa
suyanamanta kuyaymantapas
mamapachata wiñachinqa.
Huk hatun suyuta maypi mallkikuna
yupaychasqa kanmanku,
maypi wawanchikkuna
mamapachata takinmanku.
¡Musquspa mana musquspapas
allin kawsayta tarisun!
Gloria Cáceres Vargas (Colta, Ayacucho). Harawi: Munakuwaqtiykiqa (2009), Yuyaypa K'anchaqnin (Lima: Pakarina, 2015), Musqu Awaqlla (Lima: Pakarina, 2021).
No hay comentarios.:
Publicar un comentario